غدد پاراتیروئیدی چهار غده کوچک هستند که در پشت غده تیروئید قرار دارند.

تولید این غده هورمون PTH Parathyroid Hormone است. این هورمون همراه با کالسی تونین(Calcitonin) که از غده تیروئید ترشح می شود همراه با ویتامین D

روند سوخت و ساز کلسیم (Calcium- metabolism) را تنظیم می کنند.

PTH هورمونی پپیتیدی است با 148 اسید آمینه که توسط (Chief Cell) های غده پاراتیروئید ترشح می شوند هورمون PTH با روندهای متابولیکی خاص به شرح:  

الف: افزایش استئوکلاست های استخوان

ب: افزایش ویتامین  

د: افزایش جذب روده ای کلسیم

ج: افزایش جذب کلیوی کلسیم

وکالسی تونین که توسط Perifollicular C Cells های تیروئید ترشح می شود. عمل کالسی تونین بر خلاف PTH است و سطح کلسیم را پایین می آورد.

ویتامین  اولین منبع برای تولید ویتامین  CholeCalciferol پوست است: چنانچه در یک روز  آفتابی در میانه روز 15 دقیقه به بدن آفتاب داد. تحت تأثیر نور ماوراء بنفش در طول موج (nm 320-290) نور خورشید

CholoCalciferol " (UV) 25- hydorxycholeCalciferol

این عمل در کبد صورت می گیرد.

(در کلیه) ! 25- Hydroxycholecalciferol  به

1/25 dihydrocholecalciferol یا همان ویتامین D تبدیل می شود . این روزها توجه خاصی به کمبود این ویتامین در بدن می شود و عوارض و مزایای خاصی برای آن در همه جا نوشته می شود.

مسلم است کمبود ویتامین D در کودکان سبب نرمی استخوان (Rickets) و پوکی استخوان در بالغین Osteomalasia می شود.

همانگونه که گفته شد ویتامین Dو PTH هر دو در سوخت و ساز کلسیم موثر و دخیل هستند.

عواملی که سبب افزایش کلسیم در خون می شود (HyperCalcemia) عبارتند از:

- پاراتیروئیدیسم اول: که در اثر غده ای شدن (آدنومای) غدد پاراتیروئید است و یا ارتشاح زیاد سلولی غدد، پاراتیروئید

- پارتیروئید سوم (سومی) که بعد از یک دوره طولانی پاراتیروئیدی دوم- غده پاراتیروئید خودبخود به پرکاری می افتند و حتی زمانی که کاهش کلسیم نیز اصلاح می شود این پرکاری ادامه پیدا می کند.

عوامل دیگر افزایش کلسیم در خون می توان از:

- سرکانها

- مصرف بیش از حد ویتامین D

- مصرف بیش از حد مواد کلسیم دار – لبنیات

- مصرف داروهای ادرارآور مانند تیازیدها

عوامل موثر بر کاهش کلسیم خون HypoCalcemia

- سندرم دی جورج Digeorge- Syndromi که یک سندرم ژنی است.

- بیماریهای مزمن کلیوی که نمی توان کلسیم را جذب مجدد کند.

- کمبود یا نقصان در عملکرد ویتامین d

مقاومت نسبت به عملکرد PTH

- کالسی تونین و بیپس فسفونات

- التهاب حاد پانکراس A cute Pancreatitis

- سوء جذب malabsorption

شاخصه های کم کاری غده پاراتیروئید عبارتند از:

کاهش هورمون (PTH) کاهش کلسیم و افزایش فسفر نوعی کم کاری هیپوتیروئیدی بنام هیپونیرمنیدی کاذب Piaudohy Poparathyroidism که در این بیماری بدن نیست به عمل PTH مقاومت نشان می دهد.

در این حالت اگرچه PTH مقدارش افزایش یافته ولی سطح کلسیم بدن پایین است.

این بیماران کوتاه قد (Short stature)

انگشتان آنها کوتاه (Short metacarpal)

و کاهش ضریب هوشی و فردی است.

نوعی دیگر از هیپوپاراتیروئیدی کاذب بنام pseudo-pseudo hypoparathyroidism است که بعلت موتاسیون در ژنهای GNAS صورت می گیرد که بازبه دونوع تقسیم می شود. در کسانی که ژن موتاسیون شده را از مادر می گیرند و کسانی که ژن جهش یافته را از پدر به ارث می برند در این بیماران بافت های همبند آنها سخت و بدون انعطاف شده این بیماریها – دردناک شدن- استخوان ها و مفاصل می شود و در اثر آسیب به اعصاب دردهای زیادی را متحمل می شوند.